اهدای نوبل صلح به مخالف حکومت چین؛ تقابل جدید غرب با پکن

کمیته صلح نوبل بار دیگر در اقدامی هدفمند جایزه نوبل صلح امسال را به "لیو شیائو بو" فعال مخالف حکومت چین اعطا کرد که این مسئله واکنش های متعددی را درپی داشته است.

منابع خبری ساعتی پیش از ارائه جایزه صلح نوبل امسال توسط آکادمی سوئدی نوبل به "لیو شیائو بو" خبر دادند. شیائو بو 55 ساله فعال مخالف حکومت چین است که هم اکنون در زندان بسر می برد. بنا بر اعلام منابع خبری وی از سال 1989 تلاش حقوق بشری را در چین آغاز کرده است.

کمیته صلح نوبل ارائه جایزه به این فعال چینی را به علت مبارزه طولانی مدت برای دستیابی به حقوق اساسی در چین دانسته است.

شیائو بو در سال 1955 در شهر چانگ چونگ در شمال شرقی چین متولد شد. وی تا سال 1989 نامی مهم از خود به عنوان ناقد ادبی و نویسنده مقالات فلسفی دست و پا کرده بود. وی در سالهای بعد در مقالاتی به طور مستقیم به انتقاد از حکومت در چین روی آورد تا اینکه در سال 2004 در زمانی که ریاست اتحادیه نویسندگان مستقل چینی را برعهده داشت از سوی "خبرنگاران بدون مرز" برنده جایزه سال این موسسه شد.

شیائوبو که در سالهای اخیر هرگز از تلاش سیاسی خود دست بر نداشت، در نهایت در دسامبر 2008 پس از انتشار بیانیه ای با عنوان "کشور آزاد، دموکراتیک و مبتنی بر قانون اساسی" دستگیر شد و از آن زمان در زندان بسر می برد. وی با اتهام تلاش برای تشویش افکار عمومی و تضعیف دولت چین به 11 سال زندان محکوم شده است.

این در حالی است که مقامات پکن پیش از این نیز درباره ارائه جایزه صلح نوبل به شیائوبو هشدار داده بودند و این مسئله را بر خلاف اصول اعطای جایزه صلح نوبل دانسته بودند.

مقامات پکن پس از اعلام خبر ارائه جایزه صلح نوبل به این فعال چینی بار دیگر علیه آن موضع گرفتند. این در حالی است که برخی از کشورهای اروپایی دقیقا پس از اعلام ارائه جایزه صلح نوبل به این فعال چینی خواستار آزادی وی شدند.

از سوی دیگر، "دالایی لاما" که خود در سال 1989 جایزه صلح نوبل را از آن خود کرده نیز در واکنش به اعطای این جایزه به شیائوبو، از این مسئله استقبال کرد و افزود: ارائه جایزه صلح نوبل به شیائوبو بیانگر این مسئله است که جامعه بین المللی با صدای بلند ملت چین همراه است و اصلاحات سیاسی، قضایی و قانون اساسی را در این کشور دنبال می کند.

همچنین رئیس جمهور تایوان نیز از ارائه جایزه صلح نوبل امسال به این فعال مخالف در چین استقبال کردند و آن را یک پیروزی تاریخی خواند.

خبرگزاریهای غربی نیز به طور گسترده خبر اعطای جایزه به این فعال چینی را پوشش داده و از آن به عنوان "فریاد آزادی پشت میله های استبداد" یاد کردند.

جایزه صلح نوبل که ارزشی معادل 1.5 میلیون دلار (10 میلیون کرون سوئد) دارد مقرر است در روز دهم دسامبر (19 آذرماه) به برنده آن و یا نماینده وی اهدا شود.

تحلیل یک بازی سیاسی

در واقع جایزه صلح نوبل در زمانی مسئله حقوق بشر در چین را مورد توجه جهانی قرار می دهد که پکن در نظر دارد با توجه به قدرت اقتصادی خود نقش بیشتری در عرصه های جهانی ایفا کند. تحلیلگران این مسئله را البته بی ارتباط با مهار فزاینده چین در عرصه جهانی که ابرقدرت های غربی را به چالش کشانده است، نمی دانند.

بر این این اساس، در جایی که ابزارهای متعدد در مواجهه با قدرت رو به رشد چین در جهان پاسخ نمی دهد چه گزینه ای بهتر از سیاسی کاری و مسائل حقوق بشری وجود دارد که همواره در دهه های اخیر دستاویزی برای پیشبرد اهداف غرب مطرح بوده است.

در واقع نگاه دقیق تر به این موضوع نشان می دهد که جایزه صلح نوبل سال 2010 همچون سالهای پیش گرفتار سیاسی کاری شد و به اصول بنیانگذار خود به واقع خیانت کرد تا بهترین تعبیر برای آن "کشیدن ترمز ابرقدرت شرق آسیا" باشد.

رئیس سابق کمیته نوبل در کتابی که اخیرا در اروپا با عنوان "جایزه نوبل، آلفرد نوبل در حقیقت به دنبال چه بود" منتشر شد، تاکید کرده بود: کمیته صلح نوبل با اهدای این جایزه به کسانی نظیر "باراک اوباما" به هدف اصلی این جایزه که همانا بزرگداشت قهرمانان صلح است، بارها خیانت کرده است.